ئه‌مساڵ به‌راورد به ساڵی ڕابردوو ئاماری توندوتیژی به‌رامبه‌ر به ئافره‌تان كه‌می كردووه
هەولێر، هەرێمی کوردستان، عێراق (GOV.KRD)- به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی توندوتیژی ئافره‌تان و خێزان به شێوه‌یه‌كی به‌رده‌وام و 24 كاتژمێریی له ڕێگه‌ی نووسینگه و هێڵی گه‌رمی 119 ه‌وه ته‌واوی ئه‌و كه‌یس و سكاڵایانه وه‌رده‌گرێت كه ئاراسته‌یان ده‌كرێت و دواتر پاش ته‌واوكردنی ڕێكاره پێویسته‌كان ئاراسته‌ی لایه‌نی په‌یوه‌ندیداریان ده‌كه‌ن بۆ ئه‌وه‌ی چاره‌سه‌ر بكرێن، ئه‌م به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه بۆته په‌نجه‌ره‌یه‌ك بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی توندوتیژییان به‌رامبه‌ر ده‌كرێت تاكو له ڕێگه‌ی ئه‌وانیشه‌وه ده‌نگ و سكاڵایان بگاته شوێنی مه‌به‌ست.
کارەکانی ئه‌م به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه ٢٤ کاتژمێر بەردەوامە
عه‌قیدی پۆلیس سه‌فین تاهیر محمدامین به‌ڕێوه‌به‌ری به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی توندوتیژی دژی ئافره‌تان و خێزان سه‌باره‌ت به كارو چاڵاكیه‌كانی ئه‌م به‌رێوه‌به‌رایه‌تییه گوتی : ئێستا بەڕێوەبەرایەتی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ئافرەتان و خێزان لە پارێزگای هەولێر پێنج نووسینگەی هەیە، دوو نووسینگە لەناو سەنتەری شارە و نووسینگەکانی دیکە لە شارۆچکەکانی شەقڵاو و کۆیە و خەباتن، ئێمە ئەو کەیس و حاڵەتانە وەردەگرین کە لە نێو خێزاندا روودەدەن، بە گوێرەی ماددەی هەشتی یاسای ساڵی ٢٠١١ی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی خێزانی، ئەو کەسانەی کە لەنێو خێزان توندوتیژیان بەرامبەر دەکرێت ئینجا ئافرەت بیکات یاخود پیاو، دەبێ پلەی خزمایەتی لە نێوانیان هەبێت، سەرەتا کە کەیسەکان وەردەگرین و هەوڵنادەین ڕاستەوخۆ ڕەوانەی دادگاکانی بکەین، چونکە لە کولتووری کۆمەڵگەی ئێمەدا، ئەگەر پیاوێک بزانێت هاوسەرەکەی سکاڵای لەسەر تۆمار کردووە، ڕەنگە لە ژنەکەی جیاببێتەوە، کاری ئێمە ڕێگەگرتنە لە پەرتەوازەبوونی خێزان، ئێمە لەگەڵ ڕێکخراوەکانی سەر بە نەتەوە یەکگرتووەکان کۆمەڵێک پڕۆژەمان هەیە، لەناو کەمپەکانیش تیم مۆبایلمان هەیە، ڕۆژانە تیمەکانی ئێمە دەچنە نێو کەمپەکان و دەوام دەکەن و سیمیناریش پێشکەش دەکەن، سەرەڕای ئەوەی کارەکانی ئێمە ڕۆژانە ٢٤ کاتژمێر بەردەوامە، هەفتانەش چەندین سیمینار پێشکەش دەکەین بۆ هۆشیارکردنەوەی هاووڵاتیان لە توندوتیژی و شیکردنەوەی یاساکانی پەیوەست بە ڕێگەگرتن لە توندوتیژی خێزانی.
له‌سه‌ر هێڵی گه‌رمی 119 کەسانی شارەزا و توێژەری کۆمەڵایەتی و دەروونی و یاسایی په‌یوه‌ندییه‌كان وه‌ڵام ده‌ده‌نه‌وه
لەناو بەڕێوەبەرایەتی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ئافرەتان و خێزانی هەولێر هێڵی گەرمی ١١٩ هەیە، عه‌قیدی پۆلیس سه‌فین تاهیر ده‌رباره‌ی ئه‌م هێڵه گوتی: هەر کەسێک لە سنووری پارێزگای هەولێر ڕووبەڕووی توندوتیژی دەبێتەوە، پەیوەندی بەو هێڵەوە دەکات، ئەوانەشی لەسەر هێڵەکە کاردەکەن کەسانی شارەزا و توێژەری کۆمەڵایەتی و دەروونی و یاسایین و پەیوەندییەکان وەڵام دەدەنەوە و ئەو کەسەشی کە پەیوەندیی کردووە ئاراستەی ئەو شوێنە دەکرێت، کە پێویستە پەیوەندی پێوەوە بکات، ئەگەر هاتوو ئافرەتێک هەڕەشەی لەسەر بوو، شوێنی مانەوەشی نەبوو، ئێمە ئێستا لەسەنتەری شارەکانی هەولێر و سلێمانی و دهۆک ماڵێکمان هەیە، بەناوی ماڵی داڵدەدانی ئافرەتانی هەڕەشە لێکراو، ئەو ماڵە ئەو ئافرەتانە لەخۆ دەگرێت کە هەڕەشەیان لەسەره و هیچ شوێنێکیان نییە بۆی بچن، ئەو ماڵە یاخود "شەڵتەرە" لە ژوورەوە لەلایەن وەزارەتی کار و کاروباری کۆمەڵایەتییەوە سەرپەرشتی دەکرێت و کۆمەڵێک توێژەری کۆمەڵایەتی و دەروونی و یاسایی تێدایە و کار بۆ ئارامکردنەوەی دەروونی ئەو ئافرەتانە دەکەن کە ڕوو لەو شەڵتەرانە دەکەن، هەروەها لە ڕووی یاساییش ڕێنمایی ئەو ئافرەتانە دەکەن، لە دەرەوەش پاسەوانانی سەر بە بەڕێوەبەرایەتی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی ئافرەتان و خێزان پارێزگاری لە شەڵتەرەکان دەکەن، کە سەر بە وەزارەتی ناوخۆی حکومەتی هەرێمی کوردستانن.
ئێمە لەنێو بەڕێوەبەرایەتی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ئافرەتان و خێزان هۆبەیەکمان بەناوی بەدواداچوون هەیە، کە بەدواداچوون بۆ ئەو کەیسانە دەکەن، کە بەناوی شەرەف و هەر هۆکارێکی دیکە ئافرەتان تێیاندا کوژراون و لە هۆکارەکانی کوشتنەکە و ئەو کەیسانە دەکۆڵنەوە کە بە چارەسەرنەکراوی ماونەتەوە.
بڕیاره نه‌خۆشخانه‌یه‌كی ده‌روونیی له پارێزگای هه‌ولێر بكرێته‌وه
سه‌باره‌ت به هه‌بوونی سه‌نته‌ر و ڕاوێژكارانی ده‌روونیی بۆ پێشكه‌شكردنی ڕاوێژ بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی ڕووبه‌ڕووی توندوتیژی ده‌بنه‌وه، عه‌قیدی پۆلیس سه‌فین تاهیر گوتی ته‌نها نه‌خۆشخانه‌یه‌كمان هه‌یه كه ئه‌ویش نه‌خۆشخانه‌ی سۆزی ده‌روونییه له پارێزگای سلێمانی، تا ئێستا له شاری هه‌ولێر ئه‌م جۆره نه‌خۆشخانه‌یه‌مان نییه به‌ڵام له ئێستادا خه‌ریكی دروستكردنی باڵه‌خانه‌ی نه‌خۆشخانه‌یه‌كی ده‌روونین كه له قۆناغی جێبه‌جێكردن دایه ، دوای ئه‌وه‌ی ساڵی پار له ڕێكه‌وتی 25/11 له ڕۆژی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی توندوتیژی دژی ئافره‌تان سه‌رۆكی حكومه‌ت سه‌ردانی ماڵی داڵده‌دانی ئافره‌تانی هه‌ڕه‌شه‌لێكراوانی كرد هه‌ولێری كرد له‌وێ به‌ڵێنی ئه‌وه‌ی دا كه نه‌خۆشخانه‌یه‌كی تایبه‌ت به‌و كه‌سانه‌ی كه تووشی نه‌خۆشی ده‌روونی بووینه بكرێته‌وه، خۆشبه‌ختانه له داهاتوودا ئه‌م نه‌خۆشخانه‌یه له پارێزگای هه‌ولێریش دروست ده‌كرێت.
به پله‌ی یه‌كه‌م ئه‌و ته‌كنه‌لۆجیا پێشكه‌وتووه‌ی كه هه‌یه به هۆی خراپ به‌كارهێنانی بۆته هۆی دروستبوونی چه‌ندین كێشه و گرفت له ناو خێزانه‌كان
سه‌باره‌ت به دیارترین هۆكاره‌كانی دروستبوونی توندوتیژی، به‌ڕێوه‌به‌ری به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی توندوتیژی دژی خێزان و ئافره‌تان وتی: له پێشتر هه‌ندێ هۆكار هه‌بوونه وه‌كو مه‌سه‌له‌ی ژن به ژنی و گه‌وره به بچووك و ئه‌مانه به‌ڵام ئێستا ئه‌م دیارده‌یه كه‌مبۆته‌وه به‌ڵام له ئێستادا به پله‌ی یه‌كه‌م ئه‌و ته‌كنه‌لۆجیا پێشكه‌وتووه‌ی كه هه‌یه به هۆی خراپ به‌كارهێنانی بۆته هۆی دروستبوونی چه‌ندین كێشه و گرفت له ناو خێزانه‌كان ، هۆكارێكی دیكه‌ش خراپی باری ئابوورییه كه ڕۆڵی هه‌بووه له زیادكردنی كێشه‌كان له نێوان تاكه‌كانی خێزاندا، وه ناپاكیی خێزانیش ئێستا هۆكارێكی زه‌قی ئه‌و كێشانه‌یه كه له ناو خێزانه‌كاندا هه‌یه.
ده‌رباره‌ی ئاماری توندوتیژییه‌كانیش گوتی: ئه‌وه‌ی ئێستا هه‌یه له‌و سێ مانگه‌ی ڕابورد به‌راورد به ساڵی پار ڕێژه‌ی توندوتیژی خێزانیی كه‌متر بووه ، به‌ڵام ساڵانه به گشتیی ئاستی تۆماركردنی سكاڵاكان به‌رز ده‌بێته‌وه بۆ نموونه ئاماره‌كانی كوشتن به‌ره‌و كه‌مبوونه‌وه‌یه و له به‌رامبه‌ردا سكاڵاكان زۆر بوون ، ئه‌و به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی و نووسینگانه‌ی ئێستا هه‌نه و ئه‌و هێڵه گه‌رمانه‌ی تایبه‌ت به سكاڵاكان و كۆڕ و سیمینار و بابه‌تی هۆشیاركردنه‌وه‌ی خێزان ڕۆڵی هه‌بووه له‌وه‌ی هاووڵاتیان هه‌ركێشه و گرفتێكیان هه‌بێت ئاسانتر په‌یوه‌ندیمان پێوه بكه‌ن بۆ چاره‌سه‌ركردن.
ڕۆڵی كه‌رتی په‌روه‌رده و مامۆستایانی ئایینی له هۆشیاركردنه‌وه‌ی هاووڵاتیان گرنگه
ئه‌وه‌ی په‌یوه‌ندیی به بابه‌تی هۆشیاركردنه‌وه‌ی هاووڵاتیانه‌وه هه‌یه، وه‌كو به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی توندوتیژی دژی خێزان له‌گه‌ڵ وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده و ئه‌وقاف و خوێندنی باڵا هه‌ماهه‌نگییه‌كی ته‌واو هه‌یه به‌شێوه‌یه‌ك ڕۆژانه سیمیناری هۆشیاریی له سه‌نته‌ری زانكۆكان و ناوه‌نده‌كانی خوێندن و ته‌نانه‌ت كه‌مپه‌كانیش پێشكه‌ش ده‌كرێت، عه‌قیدی پۆلیس سه‌فین تاهیر سه‌باره‌ت به چاره‌نووسی ئه‌و كه‌یسانه‌شی كه وه‌ریده‌گرن گوتی : زیاتر ئێمه كار له‌گه‌ڵ ئه‌نجوومه‌نی دادوه‌ری كار ده‌كه‌ین و هه‌ر په‌ڕاوێك كه ده‌كرێته‌وه سه‌ره‌تا لای دادوه‌ری لێكۆڵینه‌وه ده‌كرێت دواتر كه هه‌نگاوه‌كانی لێكۆڵینه‌وه ته‌واو بوو ڕێكده‌خرێت و ڕه‌وانه‌ی ئه‌و دادگایه ده‌كرێت كه پێویسته سزا بۆ ئه‌و كه‌سانه ده‌ربكات، بۆیه هاوكارییه‌كی ته‌واومان له نێوان هه‌یه، سه‌بارت به وه‌زاره‌تی ته‌ندروستیش له ڕێگه‌ی ئه‌و نه‌خۆشخانانه‌ی كه ئێستا هه‌نه هه‌ر كه‌یسێك كه ئێمه ڕه‌وانه‌ی ئه‌و نه‌خۆشخانانه و لیژنه پزیشكییه‌كانی ده‌كه‌ین به بێ كه‌م و كوڕی كاره‌كانمان بۆ ڕایی ده‌كه‌ن و هه‌ماهه‌نگیمان له ئاستێكی به‌رز دایه.
ده‌بێت ڕاگه‌یاندن ڕۆڵی خۆی ببینێت بۆ كه‌مكردنه‌وه‌ی حاڵه‌ته‌كانی توندوتیژی
ده‌بێت ده‌زگا ڕاگه‌یاندنه‌كان به شێوه‌یه‌ك له‌گه‌ڵ ئه‌و كه‌یسانه‌ی كه دێته به‌رده‌ست كار بكه‌ن كه ئامانج لێی خزمه‌تكردن بێت به كه‌یسه‌كه و كه‌مكردنه‌وه‌ی ئه‌و حاڵه‌تانه بێت نه‌وه‌ك به شێوه‌یه‌ك بێت كه دواتر هاوشێوه‌ی هه‌مان كه‌یس دووباره بێته‌وه، وه نابێت له ڕاگه‌یاندنه‌كان هه‌موو ورده‌كارییه‌ك باس بكرێت كه خزمه‌ت به بابه‌ته‌كه ناكات چونكه شتی وا له دونیادا نییه هه‌موو شتێك باس بكرێت، وه ئه‌وانه‌ی كه ده‌بنه هۆی ته‌رویجكردن بۆ بابه‌تی توندوتیژی چ به ڕاسته‌وخۆ یان ناڕاسته‌وخۆ، ده‌بێت داواكاری گشتیی بێته سه‌رهێڵ چونكه ئه‌گه‌ر بڵاوكردنه‌وه‌ی شتێك كه ببێته هۆی ئه‌نجامدانی تاوانێكی دیكه یا تێكدانی شیرازه‌ی كۆمه‌ڵگه ده‌بێت داواكاری گشتیی داوای ئه‌و مافه بكاته‌وه بۆ ئه‌وه‌ی هیچ كه‌ناڵێكی دیكه ئه‌م شتانه بڵاو نه‌كه‌نه‌وه.
ئه‌م به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه وه‌كو لایه‌نێكی باوه‌ڕ پێكراوه بۆ ئه‌وانه‌ی ڕووبه‌ڕووی توندوتیژی ده‌بنه‌وه
ڕۆژانه به ده‌یان كه‌یس و ته‌له‌فۆن له ڕێگه‌ی هێڵه ته‌رخانكراوه‌كانه‌وه ده‌گاته به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی توندوتیژی دژی خێزان و ئافره‌تان و نووسینگه‌كان و دواتر كێشه‌كانیان چاره‌سه‌ر ده‌كرێت به بێ ئه‌وه‌ی خێزانه‌كانیان پێی بزانن و به‌بێ ئه‌وه‌ی ئه‌و كه‌یسانه بگاته دادگاكان و شه‌ڵته‌ره‌كان بۆیه ئه‌م به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه بۆته پردێك بۆ ئه‌و كه‌سانه‌ی كێشه‌یان هه‌یه یا هه‌ڕه‌شه‌یان لێ ده‌كرێت و ڕووبه‌ڕووی توندوتیژی ده‌بنه‌وه و بۆته ده‌رچه‌یه‌ك بۆ گه‌یاندنی ده‌نگی ئه‌وانه به شوێنی مه‌به‌ست.
فه‌رمانگه‌ی میدیا و زانیاری
30 ئازاری 2022