پلانەکانمان بۆ ئەنجامدانی چاکسازی لە ئابووری هەرێمی کوردستان
حکومەتی هەرێمی کوردستان ئابوورییەکی بەهێزتر و هەمەچەشنتر بنیات دەنێت، کە بتوانێت خۆشگوزەرانی زیاتر پێشکەشی هەمووان بکات.
بڕگەکانی پلانەکە ئەمانەن:
کەمکردنەوەی قەرزەکان
حکومەتی هەرێم پابەنده بە هاندان و دروستکردنی دەرفەتی زیاتر و گەشەپێدان لە تەواوی هەرێمی کوردستان، هەرچەندە، گۆڕانکاری لە شەوو ڕۆژێکدا ڕوونادات، بۆیە دەبێت سەرەتا کۆنتڕۆڵی ئابووری هەرێم بکەین و قەرزەکان کەم بکەینەوە، ئەمەش لە ڕێگای کارکردنێکی بنیاتنەرانە لەگەڵ بەغدا دەبێت، تاکو بتوانین پشتگیریی و یارمەتییەکانی حکومەتی فیدراڵی بۆ کەمکردنەوەی قەرزەکان بەدەستبهێنین، لەهەمانکاتدا کار بۆ بەدەستهێنانی پشکێکی دادپەروەرانە لە داهاتەکانی وڵاتدا دەکەین.
هاندانی ئابووری هەمەچەشن
هەرێمی کوردستان سوودی زۆری لە یەدەگی نەوت و گاز بینیوە، بەڵام ئێستا دۆخەکە گۆڕاوە و دەبێت هەلی زیاتر بۆخۆمان بڕەخسێنین.
یەکێک لە کارە لە پێشینەکانی حکومەت دامەزراندنی پێوەرە هەمەچەشنەکانی ئابوورییە، لەگەڵ سوود وەرگرتن لە سامان و سەرچاوە بەردەوامەکانی وزە. ئەم دەستپێشخەرییانە هانی وەبەرهێنان لە سێ سێکتەری گرنگ دەدەن کە سێکتەری پیشەسازی و کشتووکاڵ و گەشتووگوزارە.
ئاسانکارییکردن بۆ ئەنجامدانی بازرگانی لە هەرێمی کوردستان
چوارچێوە و ڕێنمایی باش وگونجاو بۆ هاندانی وەبەرهێنەرانی ناوخۆیی و بیانی دادەهنێین و ئاسانکاری بۆ جوڵەی بازرگانی لە هەرێمی کوردستان و وەبەرهێنان لە ژێرخانی ئابووریدا لە سەرتاسەری هەرێمی کوردستان دەکەین.
سیستمی "یەک کۆگا One-stop-Shop"ی دیجیتاڵی بەکاردەهێنن تاکو بیرۆکراسی کەمبکرێتەوە و دڵنیایی بدرێتە خاوەنکارەکان کە دەتوانن بەشێوەیەکی خێرا ئەو ئامۆژگاری و پشتگیریانەیان پێشکەش بکرێت کە بۆ گەشەسەندنی زیاتر لە کارەکانیان پێویستیانە.
داهاتووی ئابووری هەرێمی کوردستان گەشە، پێداگیری کابینەی نوێی حکومەتی هەرێمی کوردستان لە سەر شێوازێکی نوێ بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەو کۆسپ و تەگەرانەیە کە دێنە بەردەمیان، هانی وەبەرهێنەران دەدات زیاتر بێنە پێشەوە و وەبەرهێنان بکەن. هاوکات، بناغە بۆ گەشەپێدانێکی گشتگیری ئابووریی دادەنرێت.
پابەندبوونمان بۆ حکومەتدارییەکی باش
کابینەی نوێ، کوردستانێکی بەهێز و کراوە بە ڕووی جیهاندا پێکدەهێنێت. لە هەمووشی گرنگتر حکومەت خۆی بۆ خزمەتکردنی هاووڵاتیانی هەرێمی کوردستان تەرخان دەکات.
ڕوونی (شەفافیەت)ی زیاتر
لەبەر ئەم هۆکاره، ئێمە گۆڕانکاری لە خزمەتگووزارییە گشتییەکان دەکەین، بەجۆرێک دڵنیابین کە خزمەتگوزارییەکان بەردەستتر، پرۆفێشناڵتر، ڕوونتر وسەردەمیانەتر دەبن.
بە پەیڕەوکردنی کۆنتڕۆڵێکی زیاتر بەسەر ئابووری کوردستان و زیاترکردنی شەفافیەت، دڵنیا دەبینەوە لەوەی بودجەی تەرخانکراو لەو شوێنانە خەرج دەکرێت کە پێویستن، ئەوانەشی پارەکە خەرج دەکەن، بەرپرسیار دەبن لە خەرجکردنەکە.
بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی
بە گوێرەی ئەنجامی ڕاپرسییەکان، رووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی، بەلای هاووڵاتییانەوە پێویستە کاری لە پێشینەی کابینەی نوێی حکومەت بێت، لەسەر ئەو بنەمایەش، حکومەت هەموو هەوڵێک دەدات تا بەسەر ئەو گرفتەدا زاڵ بێت و لە ناوی ببات.
مەبەست و هەڵوێستمان ڕوونه، فەرمانبەران پێویستە خزمەت بکەن، نەک پێگەی خۆیان بۆ مەبەستی دیکە بەکاربهێنن، بویە هەموو پۆستە حکوومییەکان لەسەر بنەمای شایستەیی و شارەزایی دابەش دەکرێن.
ئەو فەرمانبەرانەی حکومەت کە دەیسەلمێنن لە ڕاپەڕاندنی کارەکانیان کارامەن و کاری زۆر دەکەن و پابەندن بە کارەکانیانەوە و هەوڵی گۆڕانکاریی باش دەدەن، خەڵات دەکرێن و پلەیان بەرز دەکرێتەوە.
کارکردن بۆ داهاتوو
کابینەی نوێ تەنیا بەوەوە ناوەستێت کە، چاکسازیی لە سێکتەرە گشتییەکان بە میکانیزمی نوێی وردەوە بکات، بەڵکو خزمەتگوزاریی دیجیتاڵی و کەمکردنەوەی بیرۆکراسی، کرۆکی کارنامەکەی دەبێت.
ئەنجامدانی گۆڕانکاری کاتی زۆری دەوێت، بەیەکەوە کار بۆ دامەزراندنی کوردستانێکی ئارام، پارێزراو و خۆشگوزەران دەکەین، داواش لە هەمووان دەکەین گەشبین بن، بەڵام لە هەمان کاتدا واقیعبینیش بن.
هاوبه‌شی بنیاتنه‌رانە و سه‌قامگیر له‌گه‌ڵ به‌غدا
کابینەی ئێستای حکومەتی هەرێمی کوردستان، نوێنه‌رایەتی سه‌رده‌مێكی نوێی هه‌رێمی كوردستان ده‌كات. ئه‌وه‌ش واتە په‌یوه‌ندییه‌كی نوێ له‌گه‌ڵ هاوبه‌شه‌كانمان له كۆماری عێراقی فیدراڵ، كاری له پێشینه‌ش گه‌شه‌پێدانی هاوبه‌شی بنیاتنەر و سه‌قامگیره له‌گه‌ڵ به‌غدا كه له‌سه‌ر بنه‌مای ڕێزگرتنی هاوبه‌ش و هه‌ماهه‌نگی ئامانجدار ده‌بێت، ئه‌وه‌ش به تێگه‌یشتنێكی ڕوون بۆ ماف و ئه‌ركه‌كانی هه‌ردوولا ده‌بێت.
كۆمه‌ڵێك به‌رژه‌وه‌ندی هاوبه‌ش له‌گه‌ڵ به‌غدا بە یەکەوە دەمانبەستنەوە، وه‌كو بازرگانی، ئاسایشی سنووره‌كان و گه‌شه‌سه‌ندنی ئابووری بۆ هاووڵاتییانمان. هیچ یه‌كێك له‌و به‌رژه‌وه‌ندییانه‌ش به‌دی نایه‌ن، ته‌نیا لە ڕێگه‌ی هاوبه‌شییه‌كی ڕاسته‌قینەوە نەبێت، نه‌ك كێبڕكێی به‌رده‌وام. چه‌ند پرسێكی درێژخایه‌ن هه‌ن كه پێویستیان به چاره‌سه‌ری پێویست هه‌یه و حكومه‌تیش پابه‌نده به دۆزینه‌وه‌ی ڕێگه‌چارەی نوێ بۆ گفتوگۆ کردن. پێویسته ئامانج له گفتوگۆكانیش دووركه‌وتنەوە بێت له ململانێكانی ڕابردوو، له پێناو گه‌شه‌پێدانی ڕێبازێكی نوێ، بۆ ئه‌و ئاسته‌نگه هاوبه‌شانه‌ی ڕووبه‌ڕوومان ده‌بنه‌وه.
ده‌ستوور بنه‌مایه‌كی جه‌وهه‌رییه له گفتوگۆكان له‌گه‌ڵ به‌غدا، ئه‌وه‌ش تیمێكی باڵای حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان دانوستانه‌كان به‌ڕێوه‌ده‌بات، كه سه‌رنج ده‌خرێته سه‌ر ئه‌م خاڵانه‌ی خواره‌وه:
ده‌رماڵه و به‌شه بودجه‌ی ساڵانه‌ی هه‌رێمی كوردستان
هه‌وڵ بۆ دابه‌شكردن و به‌ده‌ستهێنانی پشكێكی دادپه‌روه‌رانه‌ی سامانی وڵات ده‌ده‌ین له بودجه‌ی ساڵانه، ئه‌وه‌ش به ڕێكه‌وتنێكی دادپه‌روه‌ر و به‌رده‌وام بۆ كوردستان.
دابه‌شكردنی سامانی نه‌وت و گاز
هه‌وڵی ته‌واو بۆ جێبه‌جێكردنی هه‌ردوو مادده‌ی 111 و 112ی ده‌ستووری عێراقی فیدراڵی ده‌ده‌ین، كه مافه‌كانی كوردستان دەپارێزێت. ئەمەش بەندە به دابه‌شكردنێكی دادپه‌روه‌رانه‌ی نه‌وت و گاز و گه‌شه‌پێدانی ئه‌و كه‌رته. ئه‌گه‌ر پشتیوانی له‌وه بكرێت، به‌رنامه‌ی حكومه‌ت شه‌فافیه‌ت و وه‌به‌رهێنانی زیاتر له كه‌رتی نه‌وت و گازدا ده‌كات، هاوكات ئاستی هه‌نارده‌ی نه‌وتی عێراق و هه‌رێمی كوردستانیش زیاتر ده‌بێت.
هه‌ماهه‌نگی سه‌ربازی و ئه‌منی
كار له‌سه‌ر به‌هێزكردنی توانا سه‌ربازییه‌كان ده‌كه‌ین بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی هه‌ڕه‌شه هاوبه‌شه‌كان و چاره‌سه‌ركردنی ئه‌و گۆڕانكارییه ئه‌منییانه‌ی كه له‌ناوچه كوردستانییه‌كان ڕووده‌ده‌ن، له‌گه‌ڵ ده‌سته‌به‌ركردنی مافه‌كانی پێشمه‌رگه و جێگیركردنی ئه‌و هێزه له چوارچێوه‌ی سیسته‌می به‌رگری عێراق.
ناوچه جێناكۆكه‌كان (ناوچه كوردستانییه‌كانی ده‌ره‌وه‌ی ئیداره‌ی هه‌رێم)
ئێمە کار دەکەین بۆ چارەسەرکردنی ناوچە کێشە لەسەرەکان لە ژێر ڕۆشنایی نەخشە ڕێگایەک کە بەگوێرەی ماددەی 140 ی دەستوور بێت. هەتا ئەو نەخشە ڕێگایەش جێبەجێدەکرێت، حکومەت کاری لە پێشینەی هەماهەنگی و هاوبەشی ئەمنی و ئیدارییە لەگەڵ بەغدا لە ناوچە جێ ناکۆکەکان.
هه‌ماهه‌نگی سیاسی
كار له‌سه‌ر به‌هێزكردنی هه‌ماهه‌نگی سیاسی ده‌كه‌ین له‌گه‌ڵ حكومه‌تی فیدراڵ، له‌گه‌ڵ جه‌ختكردنه‌وه له بنه‌مای هاوبه‌شی ڕاستەقینە و ته‌وافوق و هاوسه‌نگی كه له ده‌ستووردا هاتووه.
قه‌ره‌بووكردنه‌وه‌ی كه‌سوكاری شه‌هیدان
بە ڕەچاوکردنی ماددەی 132ی دەستوور، ئێمە پشتگیری لە مافی دەستووریی خۆمان بۆ قەربووکردنەوەی شەهیدەکان، قوربانیانی ئەنفال و ئەوانەی ڕژێمەکانی پێشوو کاریگەریی لەسەریان جێهێشتووە دەکەین.
پابەندییە دیجیتاڵییەکەمان
حکومەتی هەرێمی کوردستان، پابەندە بە دەستەبەرکردنی خزمەتگوزارییە گشتییەکان بۆ هەموو دانیشتوانی هەرێمی کوردستان. ئێمە سوورین لەسەر ئەوەی کە پێویستە ئەم خزمەتگوزارییانە بەردەست و ڕوون بن. لایەنێکی گرنگی ئەم کارە بریتییە لە تێهەڵكیشکردنی خزمەتگوزارییە دیجیتاڵییەکان.
ئێمە ئەم کارە زۆر بە وریاییەوە ئەنجام دەدەین، چونکە هەر گۆڕانکارییەکی نوێ پێویستی بە کات و پلاندانانی ورد هەیە. لە ئەنجامدا ئەم پرۆسەیە بە چەند قۆناغێک دا تێپەڕدەبێت، چونکە دەزانین هەم خەڵک و هەم لایەنە بارزگانییەکان پێویستیان بە کاتی پێویست دەبێت بۆ گونجاندن لەگەڵ ئەو ڕێکارانەی کە دەیان بەستێتەوە بە حکومەتەکەیانەوە. هەر بۆیە تێهەڵکێشکردنی خزمەتگوزارییە دیجیتاڵییەکان، نابنە جێگرەوەیەک بۆ ئەو ڕێکارانەی ئێستا بەکاردێن، بەڵکو دەبنە تەواوکەریان.
بنەماکانمان
ستراتیژی وەرچەرخانی دیجیتاڵی، لەسەر سێ بنەمای سەرەکی بەندە:
بەکارهێنەر بنەمایە: هەردوو هاوڵاتی و فەرمانبەر بەکارهێنەری خزمەتگووزارییە دیجیتاڵییەکانی حکومەتن. ئێمە ڕاوێژ دەکەین بەکەسانی گونجاو تاوەکو تێ بگەین لە پێویستییەکانیان و بتوانین خزمەتگوزارییەکان لەسەر ژمارەیەک ئامێر دەستەبەر بکەین.
سەکۆی هاوبەش: بوونی سەکۆیەکی هاوبەش دەبێتە هۆکارێک بۆ کەم کردنەوەی خەرجی و پاراستنی داتا و زیاتر بەردەست خستنی خزمەتگوزارییەکان. ستراتیژی گۆڕانگارییە دیجیتاڵییەکەمان بەشێوەیەکی مەڵبەندی پلانی بۆ دادەنرێت و لە ڕێگەی وەزارەتەکانەوە دەگوازرێتەوە ئەوەش بە لەبەرچاوگرتنی کەمترین خەرجی و ئەنجامێکی گونجاو.
ئاسایش و تایبەتێتی: ئینتەرنێت دەکرێت ببێتە سەرچاوەی زیان گەیاندن، لەبەرئەوە سەرجەم ژێرخان و خزمەتگوزارییەکانمان بە شێوەیەک داڕێژراوە کە دڵنیایی تەواو بدات بە هاوڵاتیان لەوەدا کە داتاکانیان پارێزراو بێت.
ئەو خزمەتگوزارییانەی لە ساڵی یەکەمدا پێشکەش دەکرێت
لە ساڵی یەکەمدا هاوڵاتیان ئەم شتانە دەبینن:
یەک پۆرتاڵی سەرەکی حکومی کە ڕێگە بە هاوڵاتیان دەدات دەستیان بگات بە سەرجەم خزمەتگوزاری و زانیارییەکان لە یەک شوێنەوە.
سیستمی ئەلیکترۆنی تۆمارکردنی دادنوس و موڵکی بۆ وەزارەتی داد.
سیستمی ئەلیکترۆنی تۆمارکردنی کۆمپانیا.
لەهەمان کاتدا، کار دەکەین لەسەر تێهەڵکێشکردنی خزمەتگوزاریی دیجیتاڵ لە کایەکانی دیکەی کاری حکومی دا، وەک بە مەڵبەندییکردنی سیستەمی مووچە و سەرچاوە مرۆییەکان، تاوەکو دڵنیایی بدەین کە کاربەدەستانی گشتی بەباشترین شێواز و بەوپەڕی ڕوونی و ئاشکراییەوە کارەکانیان ئەنجام دەدەن.
پلانی دوور مەودا بۆ بە ئەلیکترۆنی کردنی خزمەتگوزارییەکان، گۆڕانکاری گەورە دەکات لە چۆنیەتی کارکردنی حکومەت و گەیاندنی بە سەرجەم لایەنەکان بە شێوەیەکی ئاشکرا و گونجاو. ئەمەش کارێکی دروور خایەن دەبێت، بەڵام ئێمە سوورین لەسەر کارکردن لەسەر دروست کردنی.